Behalve columnjongen ben ik ook een televisieknul. Van dat laatste was ik deze week een slechte variant. Ik moest een video filmen in mijn eigen tijd en dat lukte me niet. Stom. Het was een opdracht die ik normaal in een kwartiertje kon afmaken. Ik deed er deze week zes uur over en was toen nog niet tevreden. Als een klamboe voor een malariamug zat me iets in de weg: perfectionisme.

Perfectionisme is zo storend. Het is een soort angst voor je eigen eindproduct. Alsof de dingen die je maakt niet mogen bestaan tenzij ze volledig zijn gelukt. We weten allemaal dat die volledigheid per ongeluk is – en vaak lukt iets pas echt als je je geen zorgen maakt over het eindproduct. Dus als je een perfectionist bent, ben je eigenlijk iemand die zichzelf saboteert. Je bent de mol in je eigen seizoen van Wie is de Mol?

Lees ook: Cesar Majorana: Over stalen ballen en ouder worden

Wanneer je ergens aan werkt met perfectionisme, werk je bijna met tegenzin; het idee zal nooit zo goed zijn als het in je hoofd al is. Misschien zelfs maar zestig procent van wat je in gedachten had... als je geluk hebt tenminste. In het geval van het filmpje betekende mijn mollende perfectionisme dat ik mensen moest teleurstellen. Als je wel eens mensen hebt teleurgesteld (onvermijdelijk op deze planeet vol beloftes) dan weet je hoe dat voelt: kut.

Ik worstel al met perfectionisme sinds ik kan schrijven. Ik herinner met werkstukken waarin ik net zo lang bleef verbeteren tot ik drie pagina’s te veel had en werd afgerekend op de lengte. Alsof je een marathon verliest door na de finishlijn nog een paar kilometer door te rennen.

Mijn jongere zusje is ook een perfectionist. Ze haalde dit jaar op een haar na de toegang tot vwo-4 niet. Ze stuurde me dit schooljaar boekverslagen die completer waren dan encyclopedieën. Maar ik zag ook de foutjes, de zinnen die net zo vaak waren geschrapt en herschreven tot er een soort lettersoep overbleef. Met zulke ijverigheid haal je geen schooljaar. Ik denk zelfs dat het perfectionisme mijn zusje ervan weerhouden heeft écht te kunnen leren. Als je bang bent dat je voorbereiding voor een toets niet genoeg gaat zijn, maak je nooit écht zelfverzekerd die toets en haal je ook nooit écht de cijfers die je kan halen.

Perfectionisme is een designfout in het menselijk brein. Ik geloof niet dat een rups halverwege zijn vlindercocon denkt: ‘Nah, dit gaat nooit lukken’. Ik kan me niet voorstellen dat een vogel halverwege het bouwen van een vogelnestje denkt ‘Ik ben niet goed genoeg’. En toch, mijn zusje dacht dat wel. Ik denk het ook. We denken het allemaal wel eens.

Dus hoe stop je zelfsabotage? Val op je bek. Dan leer je vanzelf dat het niet helpt om iets zo graag goed te willen doen. Mensen verkloten dingen. Daarin zijn wij anders dan de vlinders en de vogels. We zijn menselijk. Na de dood van Prince vonden zijn nabestaanden een kluis met genoeg muziek om de rest van deze eeuw ieder jaar een album uit te brengen. Prince, met zijn overdreven geknipte porno-snor, was ook een perfectionist. En nu is hij dood.

Lees ook: Cesar Majorana: 'Als het uit is, blijft soms alleen Tupperware over'

Als ik weer eens kloot met perfectionisme zal ik aan Prince gaan denken. Zijn overgebleven muziek komt straks uit en is hij er niet bij om het mee te maken. Hij wilde zo graag dat mensen dacht dat hij perfect was – en nu weten we dat het ook Prince soms niet lukte om goed genoeg te zijn. Dat maakt zijn muziek niet minder magisch. Juist een beetje meer menselijk.

Ik ga mijn zusje bellen deze week. Ik wil met haar naar een pretpark waar we ons gezamenlijke falen kunnen vieren. We hebben dan misschien iets niet goed gedaan, maar we hoeven het niet op te sluiten in een kluis. Ons perfectionisme mag er zijn. Het houdt ons menselijk en dat mag je best eens vieren.


Lees hier meer columns van Cesar Majorana.