Op kantoor stonden bouwvakkers te hakken en te drillen op de gang. We kregen er een wc bij. Een genderneutrale wc. De wc kreeg dezelfde features als alle andere: een pot, tegels en een wastafeltje. Alleen het bordje op de deur ontbrak. Toen hij klaar was voor gebruik, stonden er telkens mensen te aarzelen op de gang. ‘Is dit de heren- of de dames-wc?’

Al gauw gingen er geen dames meer naartoe, want de heren spetterden de vloer onder. De dames protesteerden bij de facilitaire dienst en er werd besloten dat er geen heren meer naartoe mochten. De genderneutrale wc was voortaan alleen bestemd voor dames. 

Lees ook: Thomas: 'De stagiair riep: BEN JIJ TRANSGENDER?'

Veel mensen denken dat genderneutrale wc’s bedoeld zijn voor mensen zoals ik, die transgender zijn, of voor mensen die liever niet man of vrouw genoemd worden. Dat komt doordat genderneutrale maatregelen meestal zo worden gecommuniceerd. Door de NS bijvoorbeeld, die ervoor koos om voortaan ‘beste reizigers’ om te roepen in plaats van ‘beste dames en heren’: ‘Zo voelt iedereen zich aangesproken, ook de reizigers die zich geen man of vrouw voelen.’ Dat is heel aardig, maar het roept ook veel weerstand op. Het geeft mensen het gevoel dat er allerlei ‘normale’ dingen worden aangepast voor een heel kleine groep. In de meeste treinen zit niemand die zich geen man of vrouw voelt. 

Dat is eigenlijk niet waar genderneutraliteit over gaat. Het is een manier om seksisme te bestrijden: als je minder nadrukt legt op de verschillen tussen man en vrouw, wordt het vanzelf minder belangrijk of je een man of een vrouw bent. Dat is voor iedereen prettig, want mannen en vrouwen hebben te maken met allerlei vooroordelen die bij hun geslacht horen. Maar die genderneutrale wc’s snap ik niet. De wc is nou juist de allerberoerdste plek voor genderneutraliteit. 

Lees ook: Thomas: 'Ik wilde 40 kilo op zijn tenen laten stuiteren'

De eerste 25 jaar van mijn leven ging ik naar de dames-wc en de overgang naar de heren-wc was een soort cultuurshock. De vloer is áltijd ondergepist. Soms zelfs van de pot tot de drempel en dan vraag ik me altijd af hoe dat mogelijk is, want je moet toch ook ergens stáán terwijl je die vloer aan het onderpissen bent?

En dan is er nog iets. Op de gang vind je meestal eerst de deur naar de heren-wc en daarna die van de dames-wc. Laatst legde een vriendin aan me uit waarom dat is: als je de dames-wc eerst doet, loeren de heren daar de hele tijd naar binnen terwijl ze langslopen. ‘Er zijn gewoon een heleboel viezeriken,’ zei ze. ‘Ik wil niet met viezeriken naar de wc.’

Er moet dus nog het een en ander veranderen om van de genderneutrale wc een succes te maken. Misschien kunnen we sanitaire heropvoedingskampen oprichten met een examen aan het eind. Het diploma geeft toegang tot de genderneutrale wc.

Deze column verscheen eerder in november 2019. Lees hier meer columns van Thomas.