Omdat ik een amateur ben, zag ik helemaal niets in het schilderij waar ik naar stond te kijken. Het was een enorm doek met groene vegen en doorzichtige bollen erop. De schilderes stond naast me. Ze vertelde dat een galeriehouder over haar werk had gezegd dat het erg vrouwelijk was. 'Dat vond ik echt kut,' zei ze. 

Ik vroeg me af wat vrouwelijk betekent als we het over een schilderij hebben. Denkt de galeriehouder dat mannen geen groene vegen en doorzichtige bollen schilderen? Of bedoelde hij dat het schilderij iets verbeeldt dat wordt geassocieerd met vrouwelijkheid? Hoe dan ook: de schilderes vond het maar kut en dat verbaasde me niet. Ik weet weinig van beeldende kunst, maar ik ken wel andere kunst waarin vrouwelijkheid ook ongunstig is: de literatuur.

Gisteren belde mijn moeder enthousiast op over een boek van Coetzee. 'Ik ga meer van haar lezen,' zei ze. 

Lees ook: Thomas: 'Een bord terugsturen in een restaurant? Zou ik nóóit doen'

'Mam,' zei ik. 'Coetzee is een man.'

'Wát! Echt?'

'Hij heet John.'

Het was even stil aan de andere kant van de lijn; mijn moeder moest haar beeld bijstellen.

Als Coetzee een vrouw was geweest, was hij misschien niet zo beroemd geworden. Mannelijke auteurs winnen vaker prijzen, verkopen meer boeken en staan hoger in aanzien dan vrouwelijke auteurs. Ik was bij een lezing van Corina Koolen, zij onderzoekt hoe dat komt. Eerst analyseerde ze of vrouwen minder publiceren, anders schrijven of over andere onderwerpen schrijven, maar dat bleek niet zo te zijn. Daarna deed ze een aantal experimenten. Ze liet bijvoorbeeld een flaptekst van een fictieve roman lezen aan twee groepen. Voor de ene groep was de auteur een man en voor de andere een vrouw, verder was de tekst precies hetzelfde. Er stond in waar het boek over ging, dat de auteur al eens een prijs had gewonnen voor een bundel essays en dat dit zijn/haar eerste roman was. 

De groep van de mannelijke auteur had hoge verwachtingen van het boek, 'want hij heeft al een prijs gewonnen met zijn essays.' De mensen in groep met de tekst over de vrouwelijke auteur verwachtten er juist weinig van, 'want dit is haar eerste roman.'

Koolen concludeerde dat we worden beïnvloed door vooroordelen wanneer we een tekst van een vrouw beoordelen. Veel lezers die meededen aan haar onderzoek waren in de veronderstelling dat vrouwen emotioneler schrijven en over minder urgente thema's. Hun werk wordt daardoor als minder literair gezien. Die vooroordelen leven trouwens niet alleen bij mannen; vrouwen waren zelfs iets negatiever over vrouwelijke auteurs.

Lees ook: Thomas: 'Ik liep een beetje voor lul in mijn normale kleding'

Tijdens de lezing zat er een oude schrijver op de rij voor mij. Na afloop draaide hij zich naar mij om en vroeg: 'Nou en?'

Ik keek hem verbaasd aan. 

'Het maakt niets uit of je een man of een vrouw bent,' zei hij. 'Je moet gewoon een goed boek schrijven. Daar begint het mee: een goed boek.' De lezing was voor hem kennelijk wat te snel gegaan. 

De redenatie van de oude schrijver kwam me bekend voor. Vorige week stemde de Tweede Kamer voor de invoering van een vrouwenquotum voor topposities in grote bedrijven. Daarover heb ik intussen al twintig mensen horen roepen: 'Het maakt niets uit of je een man of een vrouw bent. Je moet gewoon de goede eigenschappen voor een toppositie hebben.' Dát is nou juist het probleem: we kunnen door allerlei vooroordelen niet beoordelen of de vrouw, haar boek of haar schilderij de goede eigenschappen heeft.

Lees hier meer columns van Thomas