Demi (28): ‘Al zo lang ik me kan herinneren, voel ik me niet thuis in mijn eigen lichaam. Het was voor mij al vroeg duidelijk dat ik in transitie wilde, ik wilde als jongen door het leven. Mijn ouders lieten me daar heel vrij in. Zij hoopten dat een transitie mij na een verdrietige jeugd eindelijk gelukkig zou maken. Alles wat ik bedacht – mijn naam veranderen, mijn baarmoeder en borsten weghalen, mijn geslacht wijzigen – vonden zij prima. Natuurlijk bedoelden ze dat vooral heel goed, maar achteraf zou ik willen dat ze me iets vaker een spiegel hadden voorgehouden. Niemand remde me af, ook niet de psychologen in het ziekenhuis. Die gesprekken gingen vooral over andere problemen die ik had, los van de genderkwestie. Het ging nooit over de toekomst. Ik zou willen dat we het meer hadden gehad over de gevolgen van mijn beslissingen op lange termijn. Dat ik nooit kinderen zal kunnen krijgen. Dat ik mijn hele leven afhankelijk zal blijven van hormonen. Dat ik daar spijt van zou kunnen krijgen.’

Lees ook: Dit is de eerste transgender Playmate 

‘Ik was achttien toen ik ervoor koos om mijn baarmoeder, eierstokken en borsten te laten weghalen. Dat was de wettelijke voorwaarde om officieel op papier en in je paspoort je geslacht te mogen wijzigen. Een heftige operatie, maar dat had ik er graag voor over. Ik zag mijn baarmoeder als ballast, als een orgaan zonder functie. Haal alles wat vrouwelijk is maar weg, dacht ik, dan word ik eindelijk serieus genomen als man. Toen was ik helemaal niet met kinderen bezig. Wie is dat wel op die leeftijd? Je bent voor de wet misschien volwassen, maar je hebt nog geen idee hoe je leven eruit zal zien over tien jaar. Tenminste, ik niet. Ik had toen één doel en dat was man zijn. Tegenwoordig kijk ik daar heel anders tegenaan. Nu steeds meer mensen om me heen kinderen krijgen, realiseer ik me pas hoe graag ik dat ook had gewild. Dat ik niemand op de wereld kan zetten, aan niemand iets kan nalaten, vind ik heel erg. Waar anderen nog twintig jaar kunnen bedenken of ze kinderen van zichzelf willen, heb ik dat op mijn achttiende al volledig uitgesloten. Achteraf gezien was ik veel te jong om zo’n onomkeerbare keuze te maken.’

Eindelijk een zware stem
‘Ik ben de middelste van drie zusjes, maar voor mijn gevoel had ik hun broer moeten zijn. In medische termen heet dat genderdysforie. Je geboortegeslacht en je genderidentiteit, dus hoe je je voelt, komen dan niet overeen. Ik was daar als klein kind heel verdrietig over. Het klopt niet, dacht ik elke dag, ik had in een ander lichaam geboren moeten worden. Ik vroeg zelfs aan mijn ouders of ze mij niet opnieuw konden maken, maar dan als jongen. Een kinderlijke gedachte, maar zo erg zag ik op tegen het leven als meisje. Opnieuw geboren worden kan natuurlijk niet, dus deed ik er alles aan om er in elk geval anders uit te zien. Toen ik zeven jaar was, wilde ik al kort haar, stoere kleren en één oorbel in mijn linkeroor. Voor de buitenwereld zag ik eruit als een jongen, maar ik had wel een meisjesnaam: Olga. Sinds mijn zevende ben ik kind aan huis bij psychologen en specialisten. Vanaf het moment dat ik ongesteld werd, rond mijn veertiende, kreeg ik hormoonremmers. Daardoor ontwikkelde mijn lichaam geen vrouwelijke kenmerken meer. Vanaf mijn zestiende kwamen daar mannelijke hormonen bij, waardoor mijn lichaam steeds hoekiger werd. Ik kreeg mannelijke haargroei, op mijn gezicht, borst en benen, en een zware stem. Dat was een enorme opluchting. Als ik in de spiegel keek, zag ik een jongen. Wanneer ik praatte, hoorde ik een jongen. Ik veranderde mijn naam in Damyan. Expres een heel mannelijke naam, zodat niemand kon twijfelen.’

Toch maar geen operatie
‘Mijn studie na de middelbare school zou een nieuw begin zijn. Eindelijk kon ik als jongen door het leven, zonder dat iemand wist dat het ooit anders was. Mijn uiterlijk verraadde niets meer, alleen was ik met mijn lengte van één meter achtenvijftig aan de kleine kant, maar dat weet ik aan mijn Spaanse bloed. Helaas moest ik me door die lengte bij het uitgaan vaak identificeren. Als uitsmijters dan mijn meisjesnaam in mijn paspoort zagen, riepen ze vaak luid, zodat iedereen in de rij het kon horen: ‘Dus jij bent een meisje?!’ Dan moest ik ter plekke aan mijn studiegenoten, die van niets wisten, uitleggen hoe de vork in de steel zat. Die ervaringen zorgden ervoor dat ik voor eens en voor altijd de twijfel over mijn gender uit de wereld wilde helpen.’

‘Nadat ik mijn baarmoeder had laten weglaten, restte nog één laatste operatie: de geslachtsverandering. Transgendervrienden van mij hadden al een operatie ondergaan en ik was het ook van plan. Met een penis zou ik eindelijk ‘af’ zijn. Helaas is het makkelijker om van een penis een mooie vagina te maken dan andersom. Het eindresultaat komt niet dicht genoeg bij de werkelijkheid in de buurt. Terwijl ik op de wachtlijst voor een operatie stond, ging ik twijfelen. Het idee om mezelf wéér te laten opereren, met nog meer littekens tot gevolg, ging me tegenstaan. Ik had mijn lichaam al zo veel geweld aangedaan. Ik ging steeds meer vragen stellen. Word ik hier gelukkig van? Heb ik echt een penis nodig om me man te voelen? Waarom probeer ik uit alle macht aan een bepaald plaatje te voldoen? Waarom accepteer ik mezelf onderhand niet zoals ik ben? Ik realiseerde me dat ik daaraan moest werken: mezelf accepteren. Ik blies de operatie af. Mijn geslachtsorgaan bepaalt niet of ik man of vrouw ben. Dat doe ik zelf. Ik ben heel blij dat ik dat op tijd heb ingezien.’

Lees ook: Nu in Rotterdam: lingerie in álle huidskleuren en cupmaten

Hulde aan Hema
‘Ik ben langzaamaan anders tegen gender gaan aankijken. Ik ben erachter gekomen dat ik niet per se man wil zijn, en ook geen vrouw, geen van beide. Ik wil niet hoeven kiezen tussen twee hokjes, gender is veel breder dan dat. Mijn genderexpressie, hoe de wereld mij ziet, is nog steeds mannelijk, ook omdat ik nog altijd mannelijke hormonen gebruik. Ik kleed me stoer, dat past bij mij. Maar mijn genderidentiteit, hoe ik me in mijn hoofd voel, is veel ruimer. Ik zou het een verademing vinden als ik niet altijd en overal moet kiezen of ik man of vrouw ben. Ik ben de tel kwijtgeraakt van de keren dat ik ben weggestuurd bij wc’s en kleedkamers omdat ik bij geen van beide welkom was.’

‘Daarom vond ik de genderneutrale kinderkledingafdeling van Hema een mooi initiatief. Ik heb me verbaasd over alle kritiek. Mensen denken dat Hema het complete assortiment gaat aanpassen en er straks niks meer in roze of blauw te krijgen is. Dat is niet zo, er hangt alleen geen label meer aan. Natuurlijk konden jongens hiervoor ook al kleding kopen op de meisjesafdeling en andersom, maar het label zegt eigenlijk: jij hoort hier niet. Genderneutraal betekent niet dat je niet meer mannelijk of vrouwelijk mag zijn. Juist alles mag: extreem mannelijk, extreem vrouwelijk en alles daartussenin. Niet de producten verdwijnen, maar de hokjes. Daarmee beperk je niemand en verruim je de wereld voor veel mensen. Ik snap niet waarom mensen daarop tegen zijn.’

Wie ben ik?
‘Een jaar geleden heb ik mijn naam veranderd van Damyan naar Demi. Een neutralere naam die van een jongen en een meisje zou kunnen zijn. Dat past nu beter bij mij. Achteraf vind ik het jammer dat ik afstand heb gedaan van de naam die ik van mijn ouders heb gekregen. Voor anderen is hun naam een gegeven, voor mij niet. Olga paste niet bij een jongen, dus heb ik er zelf iets anders van gemaakt. Dat vind ik achteraf gek. Je hoort je naam niet zelf te kiezen, die kríjg je. Het voelt alsof ik een deel van mijn identiteit kwijt ben, alsof ik minder wortels heb dan anderen. En dat heb ik zelf gedaan. Mijn naam nu weer veranderen naar Olga vind ik te ingrijpend. Die naam hoort al zo lang niet meer bij mij. Demi is een middenweg: neutraler dan Damyan en evenveel letters als mijn geboortenaam. Maar ik zou willen dat ik op mijn vijftiende het lef had gehad om Olga te houden. Een jongen met een meisjesnaam wordt heus ook wel geaccepteerd.’

Lees ook: Hollen! Een teckelmuseum heeft zijn deuren geopend

‘Ik wil vanaf nu minder bezig zijn met gender en meer met mijn toekomst. Ik ben mijn hele leven zo opgeslokt door het gendervraagstuk dat ik weinig aandacht heb besteed aan wie ik eigenlijk bén. Waar ben ik goed in, wat vind ik leuk om te doen, wat zijn mijn ambities? Als ik geboren was als man, was mijn leven een stuk makkelijker geweest. Toch zie ik het transgender zijn ook als een verrijking. Ik heb mijn beste vrienden in de transgenderwereld leren kennen. De connectie met hen is dieper dan een normale vriendschap.’

‘In 2014 is de wet veranderd en hoeven transgenders niet meer hun baarmoeder en eierstokken te laten verwijderen om hun geslacht te mogen wijzigen. Nu kan dat met toestemming van een psycholoog. Hoewel het voor mij te laat is, vind ik het heel goed dat de nieuwe generatie transgenders daardoor meer keuzevrijheid heeft. Als ik mijn beslissing kon terugdraaien, zou ik dat direct doen. Als ik nog een baarmoeder en eierstokken had gehad, zou ik graag zwanger willen worden. Of dat in een relatie met een man of vrouw is, of iemand daartussenin zou zijn, weet ik niet. Ik weet dat ik op allerlei verschillende personen verliefd kan worden. Voor de buitenwereld zou het misschien een gek gezicht zijn, een man met een baby in zijn buik. Maar wat de buitenwereld vindt, interesseert me steeds minder.’