Leena (34): 'Ik ben gewoon als ieder ander, maar dan met een rolstoel. Dat is niet gek, die rolstoel hoort bij mij. Ik denk hetzelfde over iemand van twee meter: dat is ook niet de norm en het lijkt me soms erg onhandig, maar je kunt er prima mee leven. Dat relativerend vermogen heb ik van mijn adoptieouders geleerd. Met zeven maanden werd ik door hen naar Nederland gehaald. Toen ik anderhalf was, merkten ze dat ik me niet ontwikkelde als een 'normaal' kind. Ik kon niet kruipen of staan. Alleen zitten en liggen.  Na allerlei onderzoeken werd er cerebrale parese vastgesteld (een houding- en bewegingsstoornis die veroorzaakt wordt door een beschadiging van de hersenen, red.). Doordat een deel van mijn hersenen anders functioneert voelt het alsof ik steeds alle spieren aanspan. Door medicatie en bewegingstherapie is dat nu minder, maar ik kan alsnog moeilijk bewegen. Ook heb ik last van spasmes. Soms schiet ik uit met mijn ledematen. Ik kan daarom alleen lopen met ondersteuning. Mijn ouders hebben me nooit het gevoel gegeven dat ik speciaal was, ze behandelen me hetzelfde als mijn drieënhalf jaar jongere broertje, ook geadopteerd uit hetzelfde kindertehuis. Ons motto is: je vindt altijd een oplossing. Ik heb me dan ook nooit anders gevoeld dan anderen.'

Lees ook: Eveline verdronk bijna: 'Ik wist het meteen: mijn moeder is dood'

Gepest op school
'Op m'n twaalfde ging ik voor het eerst naar het regulier onderwijs. Mensen vroegen weleens of ik het spannend vond, naar een 'normale' school met 'normale' kinderen, maar ik zag er nooit tegenop. Toch voelde ik me er vanaf dag één ongelukkig. Tijdens het voorstelrondje werd er nauwelijks naar me geluisterd. Ik hoorde klasgenootjes fluisteren, en werd aangekeken alsof ik iets vies was. Er werden groepjes gevormd, maar niemand wilde met mij. In de lunchpauze parkeerde ik mijn rolstoel in een hoek. Ik at mijn boterhammen alleen, terwijl ik toekeek hoe iedereen vrienden maakte. Ik werd het pispaaltje van de klas.

Overal werd ik buitengesloten. Leraren begrepen me ook niet: ik werd op een te laag niveau ingedeeld. Ze hadden een vooroordeel over me en dachten: als je een hersenaandoening hebt, heb je vast ook een laag IQ. Onzinnig natuurlijk. Ik haalde allemaal achten en negens – met twee vingers in m'n neus. Toen ik zei dat ik naar een hoger niveau wilde, zei een leraar dat ik die moeite beter kon besparen want 'met mijn beperking kon ik later toch geen veertig uur per week gaan werken.' Bijna elke dag kreeg ik een nare opmerking naar mijn hoofd geslingerd, bijvoorbeeld als ik naa het toilet ging. Naar de wc gaan, duurt altijd langer bij mij. Leerlingen klopten op de deur dat ik moest opschieten. Als ik terugkwam in de klas, werd er gevraagd 'of ik zat te poepen of zo'. Met gym kon ik nooit meedoen. Klasgenoten vonden dat niet eerlijk, omdat ze geen zin hadden in gym en ook niet wilden meedoen. Elke ochtend werd ik met een taxibus naar school gebracht. Als er dan file stond kwam ik te laat, dan rolde ik altijd met het schaamrood op mijn kaken het klaslokaal binnen omdat ik wist dat er weer een opmerking zou komen. Niet één leraar heeft ingegrepen tegen dat pestgedrag. Ze hadden het niet in de gaten. Wat ik ook begrijp, want veel gebeurde achter hun rug om.'

Los in de kroeg
'Het pestgedrag heeft me gemotiveerd om te laten zien wat ik wél kan. In mijn studententijd wilde ik de pesters een poepie laten ruiken. Ik besloot het anders aan te pakken, trok mijn mond vaker open, sloot vriendschappen en ging veel op stap. Een vriendin van mij werkte achter de bar. Ieder weekend werd ik door de portiers omhoog getild met m'n rolstoel. De muziek werd dan extra hard gedraaid. Het was één groot feest. Ik ben die kroegeigenaren nog altijd dankbaar hoe ze met mij omgingen. Heel anders dan andere kroegen die vaak minder rolstoelvriendelijk waren. Ik weet dat validisme (discriminatie, marginalisering en stigmatisering van mensen met een lichamelijke, verstandelijke en/of psychische functiebeperking, red.) veel voorkomt. Zichtbaarheid van mensen met een beperking is nodig om dat tegen te gaan. Oók in de kroeg. Omdat ik representatie zo belangrijk vind, sta ik sindsdien ingeschreven bij castingbureaus voor reclames, films en commerciële fotoshoots. Regelmatig ben ik als figurant of model te zien. Ik wil een inspiratie zijn voor anderen. Een ander geluid laten horen.

Lees ook: Sanne kreeg een hartaanval door stress: 'Mijn zoon was net geboren'

Sjans had ik vroeger ook echt wel, in tegenstelling tot wat veel mensen denken. Ik had aanspraak van mannen, was open over mijn hersenaandoening, maar maakte er geen ding van. Ik kleedde me leuk, zorgde dat ik mooi was opgemaakt. Eigenlijk moest ik aangepaste schoenen aan, maar dat vertikte ik omdat ik ze er niet vond uitzien. Zoenen deed ik trouwens niet tijdens uitgaan. Misschien omdat ik nooit alcohol dronk – dat is geen goede combinatie met mijn medicatie. Al dronk ik ook geen fris of water, want ik wilde voorkomen dat ik naar de wc moest omdat die voor mij niet bereikbaar was. Toch hield niks me tegen om een gelukkig en zelfstandig leven te leiden. Alle dingen te doen die leeftijdsgenoten ook deden. Te feesten. Te flirten. In de liefde ben ik nooit verlegen geweest.'

Het volledige verhaal van Leena lees je in het jubileumnummer van &C dat je hier kan bestellen en nu in de winkels kunt vinden.