'Als ik terugdenk aan Afghanistan, denk ik vooral aan onze tuin. Dat was een soort dierentuin vol kippen, katten, honden, konijnen en duiven. Die tuin was ons domein, daar leefden we. Maar de oorlog was er ook, altijd. Er zaten kogelgaten in de buitenmuren van ons huis, de bovenste verdieping was beschadigd door raketten. Ook als er geen actieve oorlog was, voelde het altijd onveilig. Je raakt eraan gewend, maar je bent je er altijd van bewust: ik kan elk moment doodgaan. Als iemand in de buurt hoorde dat er iets stond te gebeuren, wist meteen de hele wijk het. We gingen bij elkaar langs de deuren: pas op, blijf binnen. Als er geschoten werd, maakte het niet uit waar je op dat moment was, je kon een willekeurig huis binnenlopen en gaan schuilen in de kelder. Onze kelder zat regelmatig vol buren. Als kind wist je dan: ik moet mijn mond houden. Of je nou vier, zes of tien jaar bent. Je gaat geen herrie maken. Je zeurt niet over honger of dorst. Je blijft rustig. Eén keer herinner ik me nog heel levendig, niet lang voordat we vluchtten. Ik ging met mijn vader drinken halen bij een winkeltje, en op de weg terug naar huis kleurde de lucht ineens vuurrood. 'Wow papa, kijk, er is vuur in de lucht,' zei ik. Ik zag raketten, maar begreep niet wat dat waren. Mijn vader keek, pakte me onder zijn arm, en begon te rennen. Ik begreep niet meteen dat er iets ergs aan de hand was, ik vond het vooral mooi. Eenmaal thuis zat onze kelder al vol. Gespannen telde mijn vader of hij al mijn broers en zussen zag. Toen iedereen compleet was, was het een kwestie van blijven zitten, niet wetende of de raketten ook bij ons zouden inslaan.'

Niet veilig meer
'Mijn ouders vertelden ons pas dat we gingen vluchten op de dag van vertrek, uit angst dat een van ons het anders misschien zou doorvertellen. De dagen daarvoor zag ik wel steeds meer meubels en spullen uit huis verdwijnen, maar ik dacht: mijn moeder heeft vast opruimwoede. Ze heeft altijd fulltime gewerkt als lerares, is een heel onafhankelijke vrouw, maar sinds de Taliban onze stad Herat hadden overgenomen, mocht dat niet meer. Vrouwen en kinderen zijn niets waard in de ogen van de Taliban. Op straat zag ik hoe erg en onmenselijk ze zijn. Ze zagen er angstaanjagend uit: vies, dorstig, vurig. Vrouwen werden geslagen. Mijn nicht werd door een Talib op haar rug geslagen met een kalasjnikov omdat haar handen zichtbaar waren door de stof van haar burka. Als klein meisje werd ik gefouilleerd en over mijn hele lichaam betast. Ik moest ineens een hoofddoek dragen, ook als vijfjarige, mijn moeder een burka. Je kon overal op straat aangehouden worden, ze konden uit het niets je voordeur open trappen. Op straat hoorden we de hele dag door: die is doodgeschoten, deze persoon is verkracht, hier is een raket binnengeschoten, dit kind is meegenomen. We waren niet veilig meer. Op een ochtend vertrokken we om vier uur 's ochtends met de auto. 'Waar gaan we naartoe?' vroeg ik. 'Weg van hier,' zei mijn moeder. 'Naar een veiligere plek.' We namen afscheid van mijn opa, oom, tante, van alle dieren. Vooral om de dieren heb ik wekenlang gehuild. Mijn familie zou ik wel weer zien, dacht ik, maar van de dieren wist ik: die zie ik nooit meer.'

Lees ook: Jennifer Ewbanks dochter brak haar schedel: 'Dit is helemaal mis'

Zo jong, zo volwassen
'Het vluchten was zwaar, ook financieel. Zonder inkomen raakt het geld snel op. Mijn vader ging met mijn oudste broer alvast naar Europa en zou vanuit daar onze doortocht regelen. Daar werd ons verder weinig over verteld; op een ochtend gaf hij ons een kus en was hij weg. Ik kan me niet herinneren dat ik daar boos of verdrietig om was. Er gebeurde zo veel, er werd ook niet aan me gevraagd wat ik ervan vond of hoe ik me voelde. Iedereen had het moeilijk, dus je zeurde niet. We moesten sterk zijn, doorgaan, overleven, accepteren dat de realiteit hard is, dat niet alles gaat zoals gepland. Elke dag sta je op en ga je door. Ik ben heel jong volwassen geworden. We belandden in Pakistan, waar ik alleen achterbleef met mijn moeder en jongste broertje Nabil. Mijn andere twee broers konden op een gegeven moment mijn vader achterna reizen, mijn oudere zussen trouwden en trokken hun eigen plan. Alle stress en zorgen sloegen enorm op mijn moeders gezondheid. Ze had om de haverklap pijnaanvallen in haar maag, waardoor ze niet meer kon bewegen en flauwviel. Ik denk dat ik wel vier, vijf keer per week naar de huisarts een paar straten verderop rende: je moet nú naar mijn moeder komen. Dan lag ze thuis halfdood op de grond, met kleine Nabil ernaast. Doordat het met mijn moeder zo slecht ging, kwam veel op mij neer. Als tienjarige was ik al echt een vrouw. Ik ging naar school en zorgde daarnaast voor mijn moeder, Nabil en het huishouden. Dat was vanzelfsprekend. Bij wie moest ik bezwaar maken? Bij mijn zieke moeder? Mijn broertje van zes? Mijn vader in Nederland? Die sprak ik maar heel af en toe via de telefoon, wat belachelijk duur was. Op een dag – mijn moeder, Nabil en ik waren toen al een tijd alleen in Pakistan – mochten ook wij naar Nederland vertrekken. De reis was verschrikkelijk. Mijn moeder was er slecht aan toe, dus sjouwde ik met koffers, zorgde voor Nabil, regelde alle overstappen en kaartjes. Ik heb vier dagen bijna niet gegeten. Eenmaal in Nederland werden we aangehouden.' 

Het hele verhaal van Samana is te lezen in het decembernummer van &C Magazine 'Pak maar uit'. Vandaag nog hier te koop.