Ik lieg. Ik lieg over van alles. Ja, ik zeg het maar gewoon eerlijk. Eigenlijk had ik dat zelf niet eens zo door. Tot ik een week geleden het lumineuze plan opvatte om een leugenlogboek bij te houden. Da’s een geestige toevoeging als je een stuk over liegen schrijft, toch? En trouwens, zo erg kon het niet zijn; open boek, niets te verbergen, integriteit hoog in het vaandel, et cetera. Nee, de echte leugenaars, dat zijn de ánderen. Dus ik maakte monter een leugenlijstje aan in mijn iPhone, bezwoer elke leugen, halve of verdraaide waarheid meteen te noteren en verwachtte aan het einde van de week bewijs te hebben van mijn eigen rechtschapenheid. Tja.  

Lees ook: Zo maak je het uit met een vriendin

De lijst is lang. Ik tel er twaalf. En het waren er nog meer geweest als mijn belofte om alles metéén te noteren geen leugen was geweest. Goed, een kleine bloemlezing: Ik appte ‘Zit op de fiets!’ toen een vriendin vroeg of ik er al bijna was. Ik zat op de wc. Ik sloeg een uitnodiging voor een etentje met een kennis af omdat ik zogenaamd interviews had. Ik had gewoon geen zin; vind haar een dramaqueen en energievampier. Ik kwam een oud-klasgenoot met kinderwagen tegen op straat. Ik keek in de wagen en riep ‘Wat een schatje!’ Dat was hij niet: baby leek sprekend op André Hazes. Senior. Ik had een vriendin aan de telefoon met liefdesverdriet. Ze vroeg of ik denk dat er kans is dat hij haar nog terug wil. Weet zeker van niet, m zei: ‘Tuurlijk wel!’ Ik zei tegen mijn vriend dat ik zou wachten tot hij thuis was voor laatste afleveringen van Here and Now. Heb ze stiekem al gezien. En alsof dit al niet genoeg is, komt daar bovenop nog het terugkerende zelfbedrog van het kaliber ‘nee, ik maak het niet laat’ en ‘nee, vandaag ga ik echt serieus werk maken van buikspieroefeningen/koolhydraatarm eten/niet drinken/kasten uitmesten.’  

We denken zo graag dat we eerlijk zijn, maar we liegen toch echt zo’n twee keer per dag. En in bepaalde situaties liegen mensen nog meer. In een beroemd geworden Brits onderzoek naar oneerlijk gedrag uit 2002 moesten proefpersonen plaatsnemen in de wachtkamer van de onderzoeker. Er kwam vervolgens iemand naast hen zitten in die wachtkamer die een oppervlakkig praatje met de proefpersoon aanknoopte van zo’n tien minuten. Wat de proefpersonen niet wisten, is dat deze persoon de onderzoeker zelf was. En dat dit praatje later werd ontleed op leugens. Wat bleek? Mensen logen gemiddeld 1.75 keer binnen die tien minuten. Sommigen zelfs twaalf keer. Waarom? ‘Omdat mensen veel eerder geneigd zijn om tegen een vreemde te liegen,’ zegt psycholoog Sophie van der Zee. Ze doet al acht jaar aan verschillende universiteiten onderzoek naar leugens en bedrog, van Cambridge tot de VU, en als ze daar één conclusie uit moet trekken: we liegen veel meer dan we denken.  

Lees het hele verhaal in de juni-editie van &C Open & bloot, die nu in de winkels ligt.