'Vroeger, toen de Nokia 3310 nog bestond, hadden mensen een hobby. Men borduurde, dichtte, viste of bouwde een scheepsmodel. Mijn opa, bijvoorbeeld, kon zich uren verliezen in een puzzel van tachtig miljoen stukjes. Het waren next level puzzels, met een blauwe zee en maar één vinvis of zo. Na een lange werkdag vond-ie dat 'zo lekker rustgevend'. Hij had een punt, want hobby's zijn volgens de psychowetenschap nodig om niet volledig uitgeput te raken van ons werk. Nu kampt De Hobby al jaren met een imagoprobleem – legpuzzelen wordt steevast weggezet als doezelige bejaardengym – en als ik naar de hobby’s van generatiegenoten vraag, antwoorden ze vaak dat ze die niet hebben. Liever bingewatchen we hersenloze trash-tv en zitten we vastgeplakt aan onze mobieltjes. Eerlijk: ik heb ze ook niet. Ja, slapen doe ik graag en veel, maar telt dat ook als hobby? Ik zou er heus wel een willen, hoor. Maar ja, de tijd, de tijd. Ik ben veel te druk met dingen doen, dingen leren, carrière maken en boven mezelf uitstijgen. En dat alles moet natuurlijk ook op Instagram. Herkenbaar, zegt Carien Karsten, psychotherapeut en auteur van het boek Minder druk. 'De huidige generatie heeft bijna geen hobby’s meer; alles staat in het teken van werk. Niet-werkgerelateerde activiteiten moeten op z’n minst presentabel op Instagram of efficiënt zijn.' Een waarheid als een koe, als je het mij vraagt. Boeken die ik lees zijn bij voorkeur informatief. Podcasts en films idem dito.'

Lees ook: Schone slaapster: dit zegt je slaaphouding over je seksleven

Volgens Karsten is dat zonde: 'Er zit een groot verschil in iets doen voor je plezier en iets doen waar je iets aan hebt. Je hersenen werken in beide gevallen met andere aandacht.' In het laatstgenoemde geval ontbreekt de ontspanning. 'Er zijn vier belangrijke leidraden in je leven: gezondheid, relaties, werk en spel,' zegt Karsten. 'Spel betekent: iets doen zonder dat het je een beloning, zoals geld of erkenning, oplevert. Je krijgt er meer zelfkennis door. Dat is cruciaal, want zonder zelfkennis en ontspanning raak je gestrest en vervreemd van jezelf. Je weet dan niet meer wat je leuk vindt.' Gevolg: een joekel van een burn-out. 'Werk en zingeving worden vaak niet meer los van elkaar gezien. Je carrière laat zien dat je iets voorstelt, dat je ertoe doet. Maar als je identiteit samenvalt met je baan, kun je moeilijker relativeren. Als dan iets misgaat, zeg je minder snel: ik kom het wel te boven.' Tja. Zit je dan, met je goeie gedrag.

Succes ermee
We pakken even de CBS-cijfers erbij. Het aantal mensen met burn-outklachten neemt toe: van elf procent in 2007 naar zestien procent in het afgelopen jaar. De oorzaak: veel stress, weinig ontspanning. Zelfs kinderen en jongeren raken totaal opgebrand. Dat kun je aanstelleritis vinden, maar de verschijnselen zijn er toch echt, blijkt uit cijfers die Karsten bij elkaar zocht. Driekwart van de millennials (geboren tussen ongeveer 1980 en 2000) heeft stress- en burn-outklachten. Jonge werknemers voelen zich het vaakst vermoeid door het werk (19,5 procent, volgens CBS en TNO).

Lees ook: Dit doet Geraldine Kemper om de seks extra leuk te maken

De zeventienjarige Britt, die liever anoniem blijft, kreeg op haar vijftiende een burn-out. 'Ik kreeg vmbo-advies, maar wilde per se naar het vwo. Ik was alleen nog maar met school bezig en zag vriendinnen niet meer. Zelfs mijn allergrootste hobby, tekenen en schilderen, zette ik op een laag pitje. Er waren belangrijkere zaken, dacht ik, en bovendien was ik er toch niet goed genoeg in. Toen ik op een dag naar school fietste, stortte ik in. Ik dacht dat ik ging flauwvallen en kreeg een paniekaanval. Ik trilde en huilde zo dat mijn moeder me moest ophalen. De psycholoog constateerde dat ik een burn-out had. In combinatie met mijn ADD was alle stress me te veel geworden. Thuis kon ik alleen nog maar op de bank liggen. Ik had nergens meer zin in. Met mijn psycholoog maakte ik een lijst met activiteiten die ontspannend werken en ik begon weer met schilderen en tekenen. Ik was bijna vergeten dat ik het zo leuk vond. Het heeft me echt gered. Ik word er rustig van, mijn hoofd is daarna helemaal leeg. Voorheen negeerde ik lichamelijke klachten, zoals heftige hoofdpijn, maar nu weet ik wanneer ik naar mijn lichaam moet luisteren en moet gaan tekenen. Inmiddels weet ik ook: ik hoef er niet goed in te zijn, zolang ik het maar leuk vind.'

Benieuwd naar het hele verhaal en hoe hobby's de kwaliteit van je leven serieus kunnen verbeteren? Je leest het nu in &C en hier op Blendle.