Wanneer heb jij je voor het laatst goed gevoeld omdat een ander iets lulligs overkwam? Misschien wel tijdens het kijken van een First Dates-aflevering waarin een kandidaat werd afgewezen na een rete-ongemakkelijke date? Of toen die BN'er keihard van zijn voetstuk viel nadat er een sappige roddel naar buiten kwam? Of kon je je lach niet inhouden toen je hoorde dat de partner van je nare buurvrouw al jaren vreemd blijkt te gaan?

Lees ook: Lang leve je libido: hoeveel zin in seks is 'normaal'?

Eén ding is zeker: andermans ellende – let wel, 'kleine' ellende – kan soms heerlijk zijn. Zeg maar gerust verrukkelijk. Een ander zien lijden doet iets met ons, iets waar we maar geen genoeg van lijken te krijgen. We kijken massaal naar programma's als Temptation Island en online juicekanalen zijn hot als nooit tevoren. Het spreekwoord luidt niet voor niets: 'Het beste vermaak is leedvermaak.' Tenminste, zolang we dat leed niet zelf veroorzaken. Zo zijn we dan ook wel weer.

Klappende koter
Toch verkneukelen we ons liever thuis op de bank om een ander, inclusief grote bak popcorn, dan dat we het open en bloot toegeven. Het gelukzalige gevoel dat het ons oplevert, gaat namelijk vaak gepaard met gevoelens van schaamte of zelfs schuld. Nergens voor nodig, vindt leedvermaakexpert en sociaal psycholoog Wilco van Dijk van de Universiteit Leiden. 'Het is misschien niet de mooiste emotie, maar het is wel een positieve emotie: het voelt fijn aan. Sterker nog, als we het ervaren, activeert hetzelfde deel van de hersenen als wanneer we een compliment krijgen, seks hebben of drugs gebruiken.' 

Daarbij is het zo menselijk als wat. Zelfs kinderen van een jaar of drie kunnen al lachen om andermans kommer en kwel, zo blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Haifa. Daarin las een aantal moeders een verhaal voor aan hun kind en een vriendje, waarbij het ene deel van de moeders alleen met het vriendje knuffelde en het andere deel met niemand knuffelde tijdens het voorlezen. Halverwege het verhaal morsten de moeders water op het boek. De kinderen die niet werden geknuffeld maar wel moesten aanschouwen hoe hun vriendje werd geknuffeld door hun moeder, vonden het knoeimoment geweldig. Waarom? Ze zagen hoe hun moeder moest stoppen met voorlezen en dus met knuffelen, waardoor het vriendje een vorm van leed ervaarde. Klappen en springen dat ze deden! Leedvermaak pur sang.

Lees ook: Yes, mijn kind gaat viraal: 'Je gebruikt je kind voor een paar likes'

Als zelfs de allerkleinsten onder ons andermans ellende al lekker vinden, zit het vast diep in de mensheid verankerd. Maar waar komt dat gevoel vandaan? Volgens de Amerikaanse sociaal psycholoog Richard H. Smith heeft het te maken met eigenwaarde, zo schrijft hij in zijn boek The Joy Of Pain. Onze eigenwaarde is namelijk niet alleen afhankelijk van hoe we zelf presteren, maar ook van hoe we het doen ten opzichte van de mensen om ons heen. Maakt een ander er een potje van, dan komen we zelf beter uit de verf. 'Het is dus niet gek dat we andermans ongeluk prettig vinden. Als het ons zelfbeeld verbetert, profiteren we ervan,' schrijft Smith. Denk maar aan de buurvrouw. Door haar vreemdgaande partner voel jij je waarschijnlijk beter over je single bestaan. Liever een oude vrijster dan zo bedrogen worden.

Lees het hele stuk in &C's juninummer 'Oh, oh, libido', ook te krijgen via &C Webshop.