Rouw je wel goed als je geen woedefase doorgaat?
Iedereen rouwt anders: de één trekt het liefst een deken over z'n kop en de ander zoekt afleiding bij vrienden. In een bekend rouwmodel dat vaak wordt aangehaald, wordt gesproken over de ontkennings-, woede-, onderhandel-, depressie- en aanvaardingsfase. Maar wat nou als je niet al die fases doorloopt? Rouw je dan wel goed? We hebben het erover met rouwexpert Riet Fiddelaers-Jaspers.
Dat rouwmodel waarover we het hebben, is dat van gerenommeerd psychiater Elisabeth Kübler-Ross. Maar, belangrijke kanttekening, zij baseerde haar model op stervenden. Later werden deze fases (ontkenning, woede, onderhandelen, depressie, aanvaarding) betrokken op een heel andere groep: rouwenden. Geen wonder dus dat deze rouwfases op lang niet iedereen van toepassing zijn en dat dit rouwmodel te kort door de bocht kan aanvoelen.
Alles is normaal
Want wanneer je niet al die fases doorgaat, betekent dat niet meteen dat je iets niet goed doet. Ja, het is heel gewoon als je eerst kneiterboos wordt en daarna pas gaat ontkennen. En het is ook niet meer dan normaal dat je de depressiefase overslaat. Volgens Riet slaan de fases uit het model echt wel ergens op en kunnen ze herkenbaar zijn, maar hoeven ze niet allemaal voorbij te komen en hoef je ze al helemaal niet in die volgorde te doorlopen. Ze legt uit wat je kan voelen.
Lees ook: Na de acceptatiefase is het rouwen voorbij? Nee, dat is een misvatting
Ontkenning
'Het kan zijn dat je een vorm van ontkenning ervaart. De boodschap dat iemand (plotseling) is overleden, is zo groot om te beseffen, dat kan ons zenuwstelsel niet aan. Het enige wat je dan kan doen is de poorten sluiten en de slechte boodschap voor de deur laten staan.'
Woede
'Als je rouwt, kun je je machteloos voelen. Bij het thema woede heb je het gevoel alsof je nog controle hebt. Zo kan het gezond voelen om te zeggen dat die ene arts het verkeerde heeft gedaan of je buurvrouw niet empathisch genoeg is. Dit biedt je houvast.'
Onderhandelen
'In de rouw ben je op zoek naar mogelijkheden. Je kijkt wat er nog te veranderen valt. Want wat nou als je geld overmaakt naar een stichting of je vanaf nu keurig gedraagt? Krijg je dan je dierbare terug?'
Lees ook: James Worthy: 'Ik heb gisteravond met de urn van mijn vader gedanst'
Depressie
'Soms pomp je zoveel energie in thema's als woede en onderhandelen dat je energie opraakt, je nergens zin meer in hebt en liefst op de bank blijft liggen. Je voelt je somber en futloos. Als dat niet te lang blijft duren, hoeft het echt geen probleem te zijn.'
Aanvaarding
'Er kan een punt komen waarop je gaat denken: dit is wat het leven mijn momenteel te bieden heeft. Je realiseert je dat je het ermee zal moeten doen en kan het verdriet verweven in je leven.'
Niks aan de hand dus als jouw rouwproces er heel anders uitziet. Iedereen rouwt anders en dat is helemaal oké.
In &C's novembernummer 'Rouw op je dak' lees je onder andere dat rouw nooit stopt en waarom dat oké is. Hebben? Je bestelt 'm in &C Webshop.