Laatst keek ik de Netflix-serie The Restaurant, die zich afspeelt in de jaren vijftig en gaat over Nina, een rijkeluismeisje, en Calle, een arme arbeidersjongen. Ze worden verliefd, kunnen niet trouwen vanwege het klassenverschil en stichten uiteindelijk allebei een gezin met iemand anders. Als Nina jaren later een zeer ernstig ongeluk krijgt, is het toch Calle die hevig huilend aan haar ziekenhuisbed zit. 'Ik denk er de hele tijd aan hoe het zou zijn als wij samen waren,' zegt hij hikkend. 'Ik fantaseer dat ik je tegenkom, dat je vertelt dat je gescheiden bent en we eindelijk samen kunnen zijn. Die fantasie heb ik nodig om te kunnen leven.' En daarom mocht Nina niet doodgaan van Calle: 'Dan is er geen hoop meer.'

Lees ook: Als ik moeder word blijf ik précies dezelfde persoon: yeah right

Hoop is iets abstracts. Het is niet vast te pakken, het is niet zichtbaar. Het is alleen maar te voelen, vanbinnen, en dan is het ook nog eens iets grilligs: soms laait het op, soms verlies je het abrupt, soms terloops. Maar één ding is kenmerkend voor hoop: je weet nooit en te nimmer of-ie terecht is. 'Die onzekerheid is wat hoop onderscheidt van optimisme,' zegt Emma Pleeging. Ze is geluksonderzoeker en promoveert aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam op het onderwerp hoop. 'Optimisme is dat je zeker weet dat het goed komt, hoop is dat je verwacht dat het goedkomt, maar daar niet helemaal zeker van bent.'

Allesbehalve naïef
Hoop is activerend: het zet mensen aan om iets te doen en er zo voor te zorgen dat iets waarop ze hopen werkelijkheid wordt. 'Je weet niet of het gaat gebeuren, maar je wil wel dat het gebeurt, dus ga je je daarvoor inzetten,' legt Pleeging uit. Optimisme maakt lui, hoop zet aan. Het is in die zin niet naïef, wat veel mensen nog weleens denken. Integendeel. Pleeging: 'Je ontkent niet dat er problemen zijn, maar je denkt na over de mogelijkheid dat die problemen voorbijgaan en dat jij daaraan kunt bijdragen.' Hoop brengt je daarom vooruit. Het maakt volgens Pleeging dat je elke dag wil opstaan. 'Hoop geeft lucht, energie, motivatie. Het zorgt voor weerbaarheid in tijden van tegenslag en heftige gebeurtenissen. Dus ook in de coronacrisis waar we nu in zitten.'

Lees ook: Help, ik wil helpen: hoe doe je dat eigenlijk, verschil maken?

Het goede nieuws: de mens is van nature hoopvol. We hopen de hele dag door. Kijk naar de kleine dingen, die vaak heel onbewust zijn. Dat je een goede beoordeling krijgt op werk, dat die ene borrel doorgaat, dat je morgen geen spierpijn hebt na je fitnessles. Dat je duimt dat de regen ophoudt, dat Zalando please please please die ene leuke jeans nog heeft in jouw maat.

Stel je voor
Leo Bormans, onderzoeker en auteur van The World Book of Hope, stelt dat zelfs mensen die diep ongelukkig zijn altijd nog vertrouwen hebben in betere tijden. 'Heel weinig mensen beseffen dat hoop ons continu drijft. Zelfs mensen die zichzelf van het leven willen beroven, beginnen hun afscheidsbrief vaak met woorden als 'Ik hoop dat…' Waar de onderzoeker mee wil zeggen: er zijn nagenoeg geen mensen zonder hoop. Hoop is iets menselijks en het is er altijd, in kleinere sprankjes of bakken vol. Of je nou jaren vol ellende hebt meegemaakt of nog een onbeschreven blad bent. 

Nahdie (27) herkent dat. Ze omschrijft zichzelf als iemand 'die de godganse dag loopt te hopen'. Terwijl ze al best wat narigheid voor haar kiezen heeft gehad. 'Een vriendin van me overleed bij een tragisch ongeluk, mijn vader stierf op mijn negentiende,' vertelt ze. 'Daarna werd ik heel ziek.'

Of je hoop kunt verliezen? Jazeker. Wat je dan het beste kan doen? Dat lees je in &C's decembernummer 'Nieuwe ronde, nieuwe kansen,' die nu in de winkels ligt. Of bestel 'm hier.