Het is inmiddels ruim een jaar geleden dat Susanna (29) met libidoklachten aanklopte bij een seksuoloog. 'We deden het nog wel hoor, wanneer mijn vriend daarop aandrong,' vertelt ze aan de telefoon, terwijl ze zichzelf onnodig verontschuldigt. 'Ik vond dat seks erbij hoorde en ik wilde hem niet kwetsen. Maar ik deed het wel echt voor hem. Zelf dacht ik nooit: nu heb ik zin in jou. Mijn vriend vond dat jammer en liet weleens vallen dat hij wilde dat ik meer initiatief nam. Dat nam ik mezelf ook voor, maar tegen de tijd dat we in bed lagen, dacht ik: doei, ik ga liever slapen. Als ik dan de wilde seksverhalen van vriendinnen hoorde, dacht ik: is er iets mis met mij? Heb ik nou echt zo'n laag libido?'

Lees ook: Deze maand in &C: Chantal en Thomas van der Vlugt kletsen over libido

Het zijn vragen die auteur en seksuoloog Astrid Kremers van sexuoloog.nl regelmatig te horen krijgt. Terwijl – zo valt ze maar meteen met de deur in huis – libido helemaal niet bestaat. Geregeld spreekt ze mensen in een vaste relatie die ervan overtuigd zijn dat hun libido laag is, meestal omdat hun partner daarover klaagt. 'Maar als diezelfde mensen bijvoorbeeld vreemdgaan, kunnen ze er met een ander geen genoeg van krijgen,' zegt Kremers. Dit bewijst volgens haar dat er helemaal niet zoiets als een biologisch ingebakken seksdrive bestaat. 

En bedankt!
Maar eh... als libido niet bestaat, waarom verschijnen er dan ruim 144 miljoen hits als je het woord intikt op Google? En waarom zitten de spreekkamers van seksuologen en artsen vol met mensen die klagen over hun libido of dat van hun partner? Dat hebben we te danken aan Sigmund Freud, de bekende psychotherapeut die aan het begin van de vorige eeuw met het begrip op de proppen kwam. In zijn ogen was seksualiteit een oerdrift, een verlangen dat spontaan in je opkomt, net zoals honger of dorst. In het boek Seks! van seksuologen Rik van Lunsen en Ellen Laan, die wereldwijd bekend was door haar baanbrekende onderzoeken naar vrouwelijke seksualiteit en afgelopen januari helaas overleed, staat beschreven hoe Freuds begrip heeft geleid tot de hardnekkige mythe dat er zoiets bestaat als libido: 'Een voorraad seksuele zin, waarvan iemand te veel, te weinig of precies genoeg kan hebben.' Vrouwen zouden van die mysterieuze voorraad bovendien een stuk minder hebben dan mannen. Zo ontstond het  stereotiepe beeld van de man die altijd wil en de vrouw die hoofdpijn heeft. Maar, zo benadrukt Kremers nog maar eens, dat is dus klinkklare onzin. 'Opwinding en verlangen zijn emoties, net zoals angst, blijdschap en verdriet. Zin in seks kan spontaan voelen, maar het is altijd een reactie op een bepaalde trigger. Twee vragen zijn bij het ontstaan van die reactie van belang. Ten eerste: verwacht ik dat de seks voor mij plezierig zal zijn? En ten tweede: vind ik deze seksuele prikkel in deze situatie lekker?'

Het beeld dat mannen over het algemeen vaker zin in seks hebben dan vrouwen is hardnekkig. En ergens zit er ook wat in. Alleen heeft dit niets te maken met libido, maar met het feit dat heteroseks voor vrouwen vaak minder belonend is dan voor mannen. Zoals ook bij Susanna het geval bleek. 'Het was niet dat ik de seks níet leuk vond. Er waren best momenten dat ik ervan genoot. Alleen klaarkomen lukt me maar op een paar manieren: als ik mezelf een handje help of als ik gebeft word. Tijdens de seks met mijn vriend kwam ik vaak niet eens in de buurt, maar ik durfde ook niet te vragen of hij mij elke keer wilde beffen en aan mezelf zitten tijdens de seks vond ik gênant. Dus wachtte ik maar gewoon tot hij klaar was. Soms vingerde ik mezelf na afloop nog stiekem op de wc, maar daarna voelde ik me rot.' 

Lees ook: Weinig seks in je relatie? Dat is helemaal prima en dit is waarom

Seks werd voor Susanna steeds meer een frustratiepunt op deze manier. Pas toen ze haar eigen plezier net zo belangrijk maakte als dat van haar vriend begon ze seks steeds leuker te vinden. Wie vreest een laag libido te hebben, zou zich daarom allereerst moeten afvragen: hoe leuk is seks eigenlijk voor mij? Kremers: 'Hoe belonender de seks, hoe meer zin je erin krijgt.'

Lees het hele stuk in &C's juninummer 'Oh, oh, libido', ook te krijgen via &C Webshop.